Eyüp Sultan Camii

Eyüp Sultan Camii Tarihçesi

Eyüp Sultan Camii ve külliye Fatih Sultan Mehmet’in sultanlığı zamanında 1458 yılında yapılmış. Arapların İstanbul’u kuşatması sırasında şehit olan Hz. Ebu Eyyub el-Ensari kabrinin olduğu yerdedir.

Fatih Sultan Mehmet’in hocası Akşemsettin üzerinde “Kabr-i Eba Eyyub” yazılı bir taş bulunca bunun Eyüp Sultan’ın mezarına işaret ettiğini düşünmüş. Eyüp Sultan Camii ile türbenin yapılmasına vesile olmuştur.

Adres:
İslambey Mh.
34050 Eyüp/İstanbul

Koordinat:
41.047744, 28.934235
Enlem 41°2′51″N (41.04751)
Boylam 28°56′3″E (28.934187)

Yapılış Tarihi: 1458

Yaptıran: Fatih Sultan Mehmet Han

Mimar: Osmanlı

Mimari: Uzun Hüseyin Efendi (3. Selim’in yeniden yaptırdığı)

Minare: 2

Fatih Sultan Mehmet’in yaptırdığı bu ilk cami yıkılmıştır. 3. Selim büyük dedesinin mirasına sahip çıkmış ve zamanında 1798 -1800 yılları arasında Uzun Hüseyin Efendi’ye inşa ettirilmiştir.

Eyüp Sultan Camii, 2. Mahmut zamanında da esaslı bir tamirden geçirilmiştir. Caminin önceden daha kısa olan minareleri, 1733’te yenilenirken uzatılmıştır. 1823 yılında deniz tarafındaki minare, yıldırım düşmesi nedeniyle hasar görünce bir kez daha yaptırılmıştır.

Eser, plan bakımından sekiz payeli camiler grubuna girmektedir. Dikdörtgen plandaki, mihrabı çıkıntılı olan caminin merkez kubbesi, altı sütun ve iki fil ayağına dayanan kemerlere yaslanmaktadır. Yapının etrafında yarım kubbe, ortasında Eyüp Sultan’ın türbesi, sandukasının ayakucunda bir pınar ile avlu ortasında asırlık bir çınar bulunmaktadır.

Daha önceleri cümle kapısı önünde mevcut olan Sinan Paşa Kasrı 1798’de yıkılmıştır. Günümüzde yerinde etrafı parmaklıklı bir set ve çimen sofa yer almakta, parmaklığın dört köşesinde ise dört çeşmecik bulunmaktadır. Tamir edildikten sonra camiyi açıp namaz kılan Sultan 3. Selim Mevlevi olduğu için parmaklıkların üzerinde Mevlevi sikkeleri vardır.

Eyüp Sultan Camii’nin dış avlusunun caddeye açılan iki kapısı yer almaktadır. İç avlu on iki sütuna dayanan on üç kubbeden oluşmaktadır. Avlunun ortası şadırvandır. Eyüp Sultan’ın türbesi tek kubbeli ve sekiz köşelidir. Türbenin methalinde nakşı kademi saadeti sağında sebil bulunmaktadır.

Mihrabı eyvanlı olan caminin minberi ise mermerden yapılmıştır. Mihrap tarafı hariç üç tarafı galerilidir. Son cemaat yeri önünde 6 sütunlu, 7 kubbeli bir revak vardır.

Fetihten sonra padişahlar asırlarca Eyüp Sultan Camii’nde kılıç kuşanmışlardır. Bu uygulamayı Fatih başlatmış, Fatih’e ilk kılıcı hocası Akşemsettin kuşatmıştır. Padişahlar, saraydan gelip camide iki rekat namaz kılar, ardından da şeyhülislam onlara kılıç kuşatırdı.

Eyüp Sultan Türbesi, yüzyıllar boyu İslam aleminin ziyaret yeri olmuştur. Caminin çevre duvarı içinde olan ve 1458’de inşa edilip çinilerle süslenen bu türbe, 1. Ahmet ve 2. Mahmut dönemlerinde tamir görmüştür. Türbedeki gümüş şebeke ve şamdanlar son devirlere aittir. Sandukanın ayakucundaki kuyunun ise kabrin keşfi sırasında bulunan pınar olduğu ileri sürülmektedir.

Bu kadar çok kabir, türbe, lahit başka bir camide iç içe geçmemiştir. Serviler ve mezarlıklar cami çevresini geçmemiştir. Serviler ve mezarlıklar cami çevresini uhrevi bir mekan haline sokmuştur. Sokullu Mehmet Paşa, Mehmet Paşa, Siyavuş Paşa, Beşir Fuat, Ahmet Haşim, Necip Fazıl, Fevzi Çakmak, Ferhat Paşa ve Ziya Osman Saba’nın kabirleri burada yer almaktadır.