İsmail Ağa Camii , Fatih

İsmail Ağa Camii Tarihçesi

İsmail Ağa Camii’yi, iki katlı olarak Şeyhülislam Ebu İshak İsmail Efendi, kendi evinin yerine, 1723-1724 yılları arasında yaptırmıştır. Tam adı, Şeyhülislam İsmail Efendi Camii’dir. Cami; en, boy ve yükseklik bakımından Kabe (Beyt-i Şerif) ölçülerine göre yapılmıştır. 1894 yılındaki depremde büyük hasar gören cami, uzun süre harabe halinde kalmıştır.

Adres:
Balat Mh.
34087 Fatih/İstanbul

Koordinat:
41.026661, 28.947646
Enlem: 41°1′35.98″N (41.026661)
Boylam: 28°56′51.53″E (28.947646)

Yapılış Tarihi: 1723-1724

Yaptıran: Şeyhülislam Ebu İshak İsmail Efendi

Tadilat: 1989

Minare: 1

İsmail Ağa Camii, 1952 yılında, Vakıflar İdaresi’nin kontrolü ve halkın yardımıyla aslına uygun olarak minaresi ile birlikte tekrar yaptırılıp ibadete açılmıştır. Bu tamirler sırasında son cemaat yerinin yanına, harim büyüklüğünde betonarme bir bina yapılarak cami genişletilmiştir. Eski şadırvanın yerine de bugünkü mermer hazneli, sekiz sütunlu ve barok kabartmalı şadırvan yapılmıştır. Binanın altına cadde tarafına da dükkânlar ilave edilmiştir. 1988 yılında son cemaat yerinin arkasına betonarme, tavanı beton, iki katlı geniş bir ilave daha yaptırılarak namaz kılma mahalleri büyütülmüştür.

Kareye yakın planlı caminin bütün duvarları kesme taş ve tuğla ile örülmüştür. Caddedeki, kemerli kapıdan geçilerek avluya girilmektedir. Avludan merdivenle beş gözlü, üzeri beş küçük kubbeli son cemaat yerine girilmektedir. Burada, sağ ve sol duvar oyularak iki mihrap yapılmıştır. Son cemaat yerinden harime geçilen kapı üzerinde on sekiz mısralık kitabesi görülür. Harimin üzeri, yüksek kasnağa oturmuş büyük kubbe, onun sağ ve solunda üçer küçük kubbe ile örtülmüştür. Harimin üç tarafını, sekiz mermer sütun üzerindeki ahşap kadınlar mahfili kuşatmıştır. Ana kubbeyi taşıyan sekiz sütun da bu mahfillere oturmaktadır. Alçıdan olan mihrap, 1989 yılında siyah mermerden şeritlerle süslenmiş olarak yeniden yapılmıştır. Minber tamamen mermerden, mihrap duvarına oturmuş vaaz kürsüsü ahşaptandır.

Sağ ve sol duvarlarında altlı-üstlü üçer, mihrap duvarında altlı-üstlü ikişer pencere bulunmaktadır. Müezzin mahfili, son cemaat yerindedir. Camide bin beş yüz kişi namaz kılabilmektedir.

İsmail Ağa Camii’nin sağ tarafında yer alan minare, kesme taştan örülmüş olup, tek şerefelidir. Girişi kadınlar mahfilindendir. Caminin kuzeyinde bulunan iki katlı ve cephesi dışa taşkın sıbyan mektebi, zamanımızda misafirhane olarak kullanılmaktadır. 1748 yılında Şeyhülislam Esad Efendi’nin yaptırdığı bina da halen Kur’an kursu olarak kullanılmaktadır. İsmail Ağa sokağına açılan avlu kapısından girildiğinde sağda Şeyhülislam mezarları, devamında altta tuvalet ve abdest alma mahalleri bulunmaktadır.

Bütün külliyenin ihtiyaçları, İsmail Ağa İlim ve Hizmet Vakfı tarafından karşılanmaktadır.

İsmail Ağa Camii’yi yaptıran İsmail Efendi, Rumeli Kadılarından Alaiyeli İbrahim Efendi’nin oğlu olup, 1645 doğumludur. Askeri ve dini görevlerden sonra 1715 yılında şeyhülislam olmuştur. Nakşibendî tarikatına mensup olan İsmail Efendi, 1725 yılında vefat etmiş olup, mezarı caminin haziresindedir. Hazirede ayrıca büyük oğlu İshak Efendi, küçük oğlu Şeyhülislam Mehmet İshak Efendi ile diğer birçok şeyhülislamın mezarı bulunmaktadır.

Diyanet İşleri Başkanlarından Ömer Nasuhi Bilmen ve Ahıskalı Şeyh Ali Haydar Efendi bu camide hatiplik yapmışlardır. Yahya Kemal’in bu cami hakkında söyledikleri de çarpıcıdır. “Bu camide saf olduysanız, ruhunuz sizi sürekli zorlayacak ve hadi bir daha, bir daha İsmail Ağa’da namaz kılalım diyecektir.”