Burmalı Camii , Fatih

Burmalı Camii Tarihçesi

Burmalı Camii: Mescid, Mevlânâ Emin Nureddin Osman Efendi tarafından 1497 yılında, çeşmeler ve sıbyan mektebi ile birlikte yaptırılmıştır. Daha sonra, mescide minber ilave ettirilerek cami hüviyeti kazandırılmıştır.

Adres:
Kalenderhane Mh.
34134 Fatih/İstanbul

Koordinat:
41.014787, 28.956325
Enlem: 41°0′53.23″N (41.014787)
Boylam: 28°57′22.77″E (28.956325)

Yapılış Tarihi: 1497

Yaptıran: Mevlânâ Emin Nureddin Osman Efendi

Minare: 1

Burmalı Camii’nin inşa yıllarında, bu bölgede Osmanlı devlet ileri gelenlerinin konakları bulunurdu. 1911 tarihindeki Mercan yangınında etrafındaki binalar kül olmuştur. Cami ise az zarar görmüşse de, etrafının boşalması ile cemaatsiz kalmıştır. 1928 yılında çıkarılan 6061 sayılı talimatnameye dayanan yönetmelikle, Şehzâde Camii’ne yakınlığı dolayısıyla kadro dışı bırakılmıştır. Bu yüzden gerekli bakımları yapılamamış, zaman içinde de harabeye dönmüştür. 1930’lu yıllarda içi moloz dolu dört duvar halinde iken üstü alelade kapatılarak bir müddet marangozhane olarak kullanılmıştır. Sıbyan mektebi ve çeşmeler de zaman içinde ortadan kalkmıştır.

Burmalı Camii / Mescidin diğer ismi, Emin Nureddin Camii’dir.

Yetkililerce Burmalı Caminin sanat değerinin takdir edilmesi neticesinde, 1955-1958 yıllarında (İslâm Ansiklopedisi’ne göre 1961’de) Vakıflar İdaresi’nce tamir ettirilmiş ve ibadete açılmıştır.

Burmalı Camii, çevresindeki meskenlerin istimlâkinden sonra oluşturulan parkın içerisinde kaldığı için caddeden bakıldığında çok fark edilmez. Kare planlı ve düz çatılı caminin ana mekân duvarları ile minare kürsüsü kesme taştan yapılmıştır. Son cemaat yeri ise bir sıra taş bir sıra tuğla ile örülmüştür.

Ahşap tavanlı dört mermer sütunlu ve üç aralıklı son cemaat yerine, 4-5 basamakla çıkılmaktadır. Sütun başlıkları Bizans işi olduğundan tamir sırasında Topkapı Müzesi’ne kaldırılmıştır. Son cemaat yerinin sağ tarafından, basık kemerli bir kapı ile camiye girilir. Her duvarda altlı-üstlü iki sıra pencere bulunmaktadır. Alttaki pencereler mermer söveli ve dikdörtgen, üsttekiler daha küçük ve yuvarlak kemerlidir. Sağ duvarda minarenin giriş kapısı vardır. Yenilenmiş mihrabın altı mermer, üstü alçıdır.

Minber ve kürsü ahşaptan, tavan ahşap çıtalıdır. Giriş kapısının solundaki ahşap merdivenle üst mahfile çıkılmaktadır.

Burmalı Camii ilk yapıldığında üzeri kubbe ile örtülü olduğu tahmin edilmektedir. Burmalı Camii’in en önemli özelliği, yuvarlak gövdeli minaresinin dış yüzünün burmalı biçimde, şerefeye kadar uzanan sipiral formlu çubuklar halinde örülmüş olmasıdır. Bunu temin için yarım yuvarlak kenarlı tuğlalar kullanılmıştır. Minarenin kaidesi ise, çokgen kesitli kesme taştan yapılmıştır. Şerefe altı kesme taşlarla şekillendirilmiştir. Minare korkuluğu yine kesme taştan, kapının bulunduğu gövde ise yuvarlak ve tuğladan yapılmıştır. Külah kurşun kaplıdır.

Minarenin benzerleri, Amasya’da Burmalı Minare Camii’nde ve Edirne’de Üç Şerefeli Camii’nde görülmektedir. Düz çubuklu minare ise Vefâ’daki Molla Gürânî Camii’ndedir. Yivli minare ise İstanbul’da, Sirkeci’deki Tıbbiye Camii’nde görülür.

Burmalı Camii’nin bânisi Emin Nureddin Efendi, camiyi 30 yaşlarında yaptırıp vakfetmiştir. Kendisi sonraki yıllarda birkaç defa defterdar olmuş, Mısır Kadılığı’na kadar yükselmiştir. İlerlemiş yaşında İstanbul’da 1533 (bazı kaynaklarda 1554) yılında vefat etmiş ve caminin solundaki hazireye defnedilmiştir.