Hacı Beşir Ağa Camii , Fatih

Hacı Beşir Ağa Camii Tarihçesi

Hacı Beşir Ağa Camii: Külliye, 3. Ahmet ve 1. Mahmut dönemlerinde 30 yıl Darüssaade Ağası (Kızlar ağası) olan Hacı Beşir tarafından 1744-1745 yılları arasında yaptırılmıştır. Külliye; cami, medrese, kütüphane, sebil, iki çeşme ve türbeden ibarettir. Lale Devri ile başlayıp 1. Mahmut döneminde devam eden Batı’nın barok üslubunun uygulandığı ilk yapılardan birisidir.

Adres:
Alemdar Mh.
34110 Fatih/İstanbul

Koordinat:
41.010730, 28.977160
Enlem: 41°0′38.63″N (41.01073)
Boylam: 28°58′37.78″E (28.97716)

Yapılış Tarihi: 1745

Yaptıran: Darüssaade Ağası Hacı Beşir Ağa

Tadilat: 2009

Mimari: Barok

Minare: 1

Külliyeye ait caminin diğer ismi Ağa Camii’dir.

Külliye meyilli bir arazide kurulduğundan cami yüksekte kalmıştır. Bu meyilden istifade ile Alay Köşkü Caddesinde dükkanlar yapılmış, cami bunların üzerinde inşa edilmiştir. Yapının duvarlar tuğla ve taşla örülmüştür. İç mekan kare planlı ve küp şeklindedir. Tuğla ile örülü kubbe, çok kenarlı ve yüksek bir tambura oturmuştur. Kubbe kurşunla kaplıdır. Üç revaklı son cemaat yeri, dört kubbeli olup, Osmanlı mimarisinde hiç görülmeyen yükseltilmiş sivri kemerlere sahiptir.

Hacı Beşir Ağa Camii’ne mermer ve basık kemerli kapıdan girilen harimin kuzey duvarı boyunca mahfil uzanmaktadır. Bu mahfil, beş mermer sütuna oturmuş ve ahşap döşemelidir. Mahfilin doğu yönü ahşap kafeslerle ayrılmış olup, hünkar mahfilini meydana getirir. Caminin içi kalem işleri ile süslenmiştir. Yarım daire planlı mihrap da kalem işleri ile süslenmiştir. Minber ahşap-tandır.

Minare, Hacı Beşir Ağa Camii’nden bağımsız olarak son cemaat yerinin kuzey köşesinde yer almıştır. Kesme küfeki taşından örülmüştür. Şerefesi tek, boyu bodurdur. Gövdesi, şerefesi ve petek kısımları sekiz köşelidir.

Medrese; avlunun sağında, caminin batısında olup, minare ile talebe hücreleri arasındadır. Duvarları küfeki taşı ve tuğla ile örülmüş, dikdörtgen planlıdır. Avlusuna, minarenin yanındaki geçitten geçilir. Avlunun üç tarafı mermer sütunlu revaklarla çevrili ve kubbelidir.

Kütüphane, Hacı Beşir Ağa Camii’nin sağına ve harimin doğu duvarına bitişiktir. 1745 yılında yapılmıştır. Dörtgen planlı ve aynalı tonozla örtülüdür. İki penceresi Alayköşkü Caddesi’ne bakmaktadır

Kütüphanenin iç bezemesi çok ince bir işçilik sergilemektedir. Kütüphaneye sadece camiden geçilerek girilmektedir. Kitapları Süleymaniye Kütüphanesine nakledilmiştir.

Sebil, Alay Köşkü Caddesi ile Hükümet Konağı Sokağı’nın köşesindedir. Külliyenin barok üslubunu en mükemmel bir şekilde temsil etmektedir. Mermerden yapılmış olup kurşun kaplı bir kubbesi ve geniş ahşap bir saçağı vardır. Diğer sebillerin tersine pencereler içe kavislidir.

Çeşmeler; biri, Hükümet Konağı Sokağındaki cümle kapısının solunda, diğeri sebilin sağında olmak üzere iki tanedir.

Sıbyan mektebi, caminin doğusunda, biraz ilerisindedir. Geniş ve yuvarlak kemerle avluya açılan bir eyvanın arkasındadır. Mektebin kışlık ve yazlık iki dershanesi vardır.

Hacı Beşir Ağa Camii ve külliye, Sultan 2. Mahmut tarafından 1826-1839 yılları arasında tamir ettirilmiştir. 1950’li yıllarda bir yangın geçirmişse de Vakıflar İdaresi’nce tamir ettirilmiştir. 1986 yılında avluya şadırvan ve helalar yaptırılmıştır. Ekim 2008 tarihinde başlayan geniş çaplı onarım Ağustos 2009’da bitirilerek Ramazanın ilk günü ibadete açılmıştır.

Beşir Ağa’nın mezarı Eyüp Sultan’dadır.