Hirami Ahmet Paşa Camii , Fatih

Hirami Ahmet Paşa Camii Tarihçesi

Hirami Ahmet Paşa Camii: Bu küçük yapı, Yunan haçı planı ile üç apsisli bir kilise olarak yapılmıştır. Mimari özellikleri yönünden 11. ve 12. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilmektedir. İsminin, Hagios lonnes olduğu iddia edilmişse de, bunun yanlış olduğu da söylenmiştir. Ayrıca, 1456 yılında, burasının bir kızlar manastırının merkezi olduğu ortaya çıkmıştır.

Adres:
Balat Mh.
34087 Fatih/İstanbul

Koordinat:
41.027915, 28.945887
Enlem: 41°1′40.49″N (41.027915)
Boylam: 28°56′45.19″E (28.945887)

Yapılış Tarihi: 1590

Yaptıran: Hirami Ahmed Paşa

Tadilat: 1968

Minare: 1

Kaç kişilik: 150

Yapı, fetihten sonra yaklaşık 150 yıl Ortodoksların elinde kalmıştır. Yakınındaki Pammakaristos Manastırı “Fethiye” ismi ile camiye çevrilince, 1590 yılında bu kilise de Hirami Ahmed Paşa tarafından mescide dönüştürülmüştür.

Hirami Ahmet Paşa Camii, Kilise Camii ve Ahmed Paşa Camii olarak da anılır.

İstanbul’un maruz kaldığı deprem ve yangınlardan, bu mescid fazla etkilenmemiştir. Fakat 1930’larda kadro dışı bırakılınca, hızla harap olmaya başlamıştır. 1946 yılında, son cemaat yeri kısmen yıkılmıştır. Binanın güney batı köşesinde gövde üzerine yapılmış ahşap minare ile avlu duvarları tamamen ortadan kalkmıştır. Mescid, Vakıflar İdaresi’nce, 1966-1968 yılları arasında tamir ettirilerek ibadete açılmıştır.

Dıştan boydan boya uzunluğu 15 metreyi geçmeyen bu yapı, Bizans mimarisinde “kapalı haç planlı” tipindedir. Kubbenin yüksek kasnağı pencereli, kubbe üstü kiremitle örtülüdür. Bina mescide dönüştürüldüğünde, güney duvarı köşesine yapılan mihraba daha fazla görüntü sağlamak için bazı sütunlar kaldırılmıştır. Çöküntüye meydan vermemek için kubbe ve örtü sistemi önce ağaç kalaslarla dengelenmiş, onarımlar sırasında da kalaslar yerine dört mermer sütun yerleştirilmiştir. Kubbenin iç yüzeyini kabartma dilimler halinde süsleyen nakışlar, 16. yüzyılın güzel örneklerindendir.

Günümüzde örneği pek az görülen bu süslemeler, Bizans eserine Türk Sanatı bakımından bir değer kazandırmıştır.

Binanın doğu tarafındaki yarım yuvarlak çıkıntı halinde dışarı taşan kısımda, ortada büyük, iki yanında birer küçük olmak üzere üç apsisi vardır Ortadaki büyük kısımda, kıble için ayarlanmış mihrap bulunur. Giriş kapısının önündeki kilisenin narteksi de son cemaat yeri olarak kullanılmaktadır. Mihrap, minber ve kürsü ahşap olarak yapılmışken, zaman içinde bunlar çini kaplamalı hale gelmiştir. İç duvarlar yenden bir metre yükseğe kadar lambri ile kaplanmıştır. Kubbede kuşaklar arasında sekiz pencere vardır. Kiliselerin genelde az ışıklı olmasına nazaran burası aydınlık bir mekandır.

Hirami Ahmet Paşa Camii’nin abdest alma yerleri olup, lojmanı yoktur. Camide 150 kişi namaz kılabilmektedir.

Hirami lakaplı Ahmet, Yeniçeri ağası iken defterdarlığa, takiben vezirliğe terfi ettirilmiştir. Siyavuş Paşa’nın da damadıdır. 1600 yılında vefat etmiş ve Edirnekapı dışında Haliç’e bakan yamaçlardaki ikinci hayratı olan Savaklar Mescidi haziresine gömülmüştür.