İskenderpaşa Camii , Fatih

İskenderpaşa Camii Tarihçesi

İskenderpaşa Camii, Fatih devrinde yaşamış ve 2. Beyazıt’a vezirlik yapmış olan İskender Paşa tarafından yaptırılmıştır. Paşa, 1506 yılında vefat etmiştir ve vakfiyesi de 1505-1506 tarihli olmasından dolayı caminin 15. yüzyıl sonlarında veya 16. yüzyıl başlarında yapıldığı tahmin edilmektedir.

Adres:
Akşemseddin Mh.
34091 Fatih/İstanbul

Koordinat:
41.016682, 28.947882
Enlem: 41°1′0.06″N (41.016682)
Boylam: 28°56′52.38″E (28.947882)

Yapılış Tarihi: 15. Yy. sonu

Yaptıran: İskender Paşa

Tadilat: 2006

Minare: 1

Galata Mevlevihanesi’ni de bu caminin banisi İskender Paşa yaptırmıştır. Paşa, memleketi olan Vize’ye bağlı Çakallı köyünde, kendi yaptırdığı mescidin yanına gömülmüştür.

İskenderpaşa Caminin diğer ismi, Terkim Mescidi’dir. Bu civarda bulunan Yeniçeri kışlasından dolayı bu isim kullanılmıştır.

Cami zaman içinde yıprandığından 1756, 1887, 1945 ve 1956 yıllarında onarımlar görmüştür. 1989 yılında, namaz mahallini genişletmek için sağ tarafa iki katlı ve 360 m²’lik bir ilave yapılmıştır. 1999 depreminden zarar gördüğü için 2006 yılında Hakyol Vakfı tarafından ciddi bir tamir yaptırılmıştır.

Caminin avlusuna, kuzey ve güneydeki iki kapıdan girilir. Avlunun etrafında kurs odaları, ortasında da yeni yapılmış küçük ama zarif bir mermer şadırvan mevcuttur.

Son cemaat yeri; sivri kemerli açıklıklara sahip, dört sütunlu, üç aralıklı, üç kubbeli ve 4,25 m. derinliğindedir. Bu mahal bir zamanlar camekanla kapatılmış, sonra camekanlar kaldırılmıştır. Sütun başlıkları, bir Bizans eserinden alınmıştır. Ancak bu başlıklar tamirler sırasında taraklandığından orijinalliği kaybolmuştur. Son cemaat yerinin solunda bir mihrap bulunmaktadır. Caminin giriş kapısı, dikdörtgen mermer bir çerçeve içine alınmış olup üstü mukarnaslı olarak süslenmiştir. Cami, kare planlıdır (10,95×10,90 m.). Duvarları, kesme taş ile örülmüştür, üstü tek kubbe ile örtülü olup, kubbe kasnağı 12 kenarlı ve dört yönünde birer pencereye sahiptir. Mihrap yumuşak (küfeli) taştan yapılmış olup, mukarnaslarla süslenmiştir. Minber ahşaptan yeni yapılmıştır. Vaiz kürsüsü mermerdendir. Ahşaptan yapılmış üst mahfil, giriş kapısının iç duvarı boyunca uzanmıştır. Önlü-arkalı altışar ahşap üzerindedir. Üst mahfile önceleri son cemaat yerindeki mermer merdivenle çıkılırken, daha sonra bu merdivenler iptal edilip, harimin içinde kapının sağında ahşap merdiven yapılmıştır.

İskenderpaşa Camii içinde, sağ ve sol duvarlarda üst üste iki sıra pencere bulunur Alttaki pencereler dikdörtgen ve ikişer adet, üsttekiler hafif sivri kemerli ve üçer adettir. Son cemaat yerindeki duvarın sadece alt pencereleri vardır. Bütün pencerelerin etrafı, mavi zemin üzerine beyaz rengin hakim olduğu kalem işi süslemelerle bezenmiştir. Kubbe göbeğinde ayetler yazılı olup, etrafına kalem işi süslemeler yapılmıştır.
Caminin sağ tarafında, batı duvarına bitişik minare, kesme taştan yapılmıştır. Gövdesi çok kenarlı, kürsüsü kare planlı ve oldukça yüksektir. Tek bir şerefesi vardır ve o da mukarnaslı olarak süslenmiştir. Ayrıca şerefenin altında kırmızı taştan bir şerit dolanmıştır. Boğumlu külahla petek kısmı son zamanlarda yenilenmiştir. Minare giriş kapısı son cemaat yerindedir.

1980 yılında vefat eden Nakşibendî Mehmet Zahid Kotku Efendi, imam hatip olarak bu camide, genelde yüksek tahsilli olan geniş bir cemaate hitap etmiştir. Batı yönündeki Adnan Kahveci Sokağına kapısı olan caminin yemekhanesi de onun adını taşımaktadır.