istanbuldakiCamiler.com İstanbul'un Cami Rehberi
Laleli Camii Tarihçesi
Külliye; Laleli Camii, imaret, çeşme, sebil, muvakkithane, türbe, han, medrese, dükkanlar ve görevli konutları olarak inşa edilmiştir.
Sultan 3. Mustafa ve Sadrazam Koca Ragıp Paşa döneminde, 1760-1763 tarihleri arasında beş kişilik bir mimar kadrosu ile inşa edilmiştir. Bazı kaynaklarda, mimar Tahir Ağa tarafından yapıldığı belirtilmekte ise de bu husus kanıtlanamamıştır.
Adres:
Kemal Paşa Mh. 34134 Fatih/İstanbul
Koordinat:
41.00973,28.957039
Enlem: 41°0’36.14¨N (41.01004)
Boylam: 28°57’25.23¨E (28.957008)
Yapılış Tarihi: 1760-1763
Yaptıran: Sultan 3. Mustafa
Tadilat: 1783
Mimar: Mimar Tahir Ağa
Mimari: Osmanlı ve Barok
Minare: 2
Laleli Camii, bir platform gibi yükseltilmiş zemin üzerinde inşa edildiğinden dış avludan mermer merdivenlerle iç avluya geçilir. Bu avlunun etrafı mermerden 14 sütunlu revaklarla çevrelenmiş olup üzerileri 18 kubbelidir. İç avlunun ortasında bulunan şadırvan sekiz mermer sütun üzerinde sekiz köşeli, kubbeli ve saçaklıdır. Caminin inşasında, Osmanlı Barok sitili esas alınmışsa da, inşaat sürecinde devamlı karar değişiklikleri bu stilde de değişikliklere sebep olmuştur. Cami ve külliyesi 1765 depreminde zarar görmüş, 1783 yangınında ise tamamen harap olmuş ve yeniden inşa edilmiştir.
Son cemaat yerinin üzeri kubbelidir. Kare planlı harimin üzerindeki ana kubbe, sekiz sütuna dayanan kemerler üzerinde ve etrafındaki altı küçük yarım kubbe ile desteklenmiştir. Kubbenin çapı 12,5 metre, yüksekliği 24,5 metredir. Mihrap ve minber mermerdendir. Ahşap vaaz kürsüsünün üzeri sedef kakmalıdır. Duvarlarda üç sıra pencere bulunmaktadır. Alt sıra pencereler dikdörtgen ve etrafı mermer kemerlidir.
Onların üzerindeki pencereler vitraylı ve üzerileri ovaldir. Her yarım kubbenin içerisinde bulunan ikişer pencere küçük ve üzerileri ovaldir.
Cami inşası ile birlikte tek minare, altı yıl sonra da soldaki ikinci minare yapılmıştır Ana kütleden bağımsız gibi duran hünkar mahfiline dıştan bir rampa ile çıkılır. Avlunun üç adet giriş kapısı bulunmaktadır.
Caddenin yoğun trafiğinden dolayı Laleli Cami’nin mermerleri kararmıştır. 2006-2007 yıllarında mermerler temizlenmiş, onarımı yapılmış ve eser eski güzelliğine kavuşturulmuştur.
Laleli Camii’nin doğusunda külliyenin medreseleri bulunurdu. Medrese, 1894 depreminde büyük hasar görmüş, 1911 yangınında da tamamen yanınca, yerine 1918 sonrasında Harikzede Apartmanları yapılmıştır. Bunlar halen otel olarak kullanılmaktadır.
Laleli Camii’nin arka tarafında, kendi duvarlarının dışında yapılmış hanın ismi Taş Han’dır. Diğer isimleri, Çukur Han, Sipahiler Hanı ve Katırcılar Hanı’dır. İki katlı, ortası avlu olan han, İstanbul’a gelen sipahilerin barınması için 1760 yılında yapılmıştır. Dört kenarında kemerli odalar bulunur. Bu odalar bugün için turistik eşya satan firmalara kiraya verilmiştir.
Altı köşeli türbede, 3. Mustafa ile iki hanımı, 3. Selim Han ve kızları yatmaktadır. Ayrıca birinin üstü örtülü, birinin açık olan iki türbe daha vardır.
Sebil ise Laleli Camii’nin batı ucundaki kapının yanındadır. Yuvarlak saçaklı, zarif bronz şebekeleri ile dikkat çeken sebil, bugün büfe olarak kullanılmaktadır.
Altı bodrum olan dış avlunun Ordu Caddesi cephesinde yüksek bir istinat duvarı bulunurdu. 1956-1957 yıllarında cadde genişletilince avlu duvarı geri çekilmiş ve önüne bir sıra dükkan ve avlu altına doğru uzanan çarşı yapılmış, hamam da yıkılmıştır.
