Mihrimah Sultan Camii Edirnekapı Tarihçesi
Mihrimah Sultan Camii , Edirnekapı fetih ordularının İstanbul’a girdiği kapının sağındadır. Haliç’e hakim İstanbul siluetinin dışında kalsa bile kara siluetine dahil ve İstanbul’un sur içinde kalan en yüksek noktasındadır.
Kanuni Sultan Süleyman’ın kızı Mihrimah Sultan için, Mimar Sinan’a (kesin tarih olmamakla beraber) 1560-1563 yılları arasında yaptırıldığı tahmin edilir. Mihrimah Sultan’ın annesi Haseki Hürrem Sultan, eşi ise Sadrazam Rüstem Paşa’dır.
Adres:
Karagümrük Mh. 34091 Fatih/İstanbul
Koordinat:
41.029714, 28.935350
Enlem: 41°1’46.97¨N (41.029714)
Boylam: 28°56’7.26¨E (28.93535)
Yapılış Tarihi: 1560
Yaptıran: Kanuni Sultan Süleyman
Mimar: Mimar Sinan
Mimari: Osmanlı
Minare: 1
Mihrimah Sultan Camii , Edirnekapı, medrese, bir çifte hamam, altmış üç dükkânlı Çarşı (arasta), sıbyan mektebi, çeşme ve türbelerden ibarettir. Cami ve medresenin kubbeleri, 1719 yılındaki depremde çökmüşse de yeniden yaptırılmıştır. 1894 yılındaki büyük depremde ise cami, medrese ve mektep harap olmuş, minaresi devrilmiştir. Uzun yıllar böylece kalan külliyenin restorasyonuna 1907 yılında başlanmış ancak yarım kalmıştır. 1957 yılında başlayan restorasyon ise uzun yıllar devam etmiştir.
Mihrimah Sultan Camii , Edirnekapı, dikdörtgen planlı ve fevkanidir. Kare bir taşıyıcı sisteme oturan kubbe, 20 m. çapında, 25 m. yüksekliğindedir. Kubbe basıncını, üzerinde oturduğu kasnak, dört kemer ve köşelerdeki ağırlık kuleleri paylaşmaktadır. Bütün kemerlerin içine çok sayıda pencere yerleştirilmiştir. Büyük kubbeli orta bölüm, büyük boyutlu granit sütunların taşıdığı yüksek bir üçlü kemerle yan satıhlara açılmaktadır. Yarı yükseklikte, üçer küçük kubbeli, altışar sütunlu bu yan galerilerle cami enine genişletilmiştir. Kıble duvarı üzerinde, kubbenin iki yanındaki merdiven şeklindeki duvarlar, 1894 depreminden sonra yapılmıştır. Mihrabı beyaz mermerden yapılmış olup, altın yaldızlı, sekiz sıra sarkıtlıdır. Sinan çağının en güzel örneklerindendir. Mermer minberin korkulukları geometrik süslemelidir. Kürsü ahşaptan yapılmış ve geometrik şekillerle dekorlu ve sedef kakma süslemelidir. Cami içindeki iç bezemeler, 1957 restorasyonu sırasında yenilenmiştir. Cami içi 204 adet penceresi ile çok aydınlıktır. Üç adet giriş kapısı olan caminin içte ve dıştaki toplam ibadet alanı toplamı 900 m²’dir. Son cemaat yeri yedi kubbeli ve yedi bölüm halindedir. Sütunları granit ve mermerdendir.
Padişah çocukları ve anneleri için yapılan camiler, çift minareli iken bu camide çok yüksek tek bir minare yapılmıştır. Kesme taştan örülmüş olup, tek şerefelidir.
İki kapısı olan avlu, 57×22 m. ölçülerindedir. On iki hücre, iki imam ve bir kayyum odasından ibaret medrese camiyi “U” biçiminde çevrelemiştir. Zamanımızda medrese, İmam Hatip Okulunun yatakhanesi olarak kullanılmaktadır. Avlu ortasında on altı sütuna dayanan saçaklı, mermer havuzlu bir on altıgen şadırvan bulunur. Tuvaletler, güneybatıdaki hücre sırasının arkasındaki küçük avludadır.
Türbeye bitişik olan sıbyan mektebinde ise, ortada kubbeli bir mekan, yanında kemerle ayrılmış başka bir mekan daha vardır. Halen cami ihtiyaçları için kullanılmaktadır.
Mihrimah Sultan’ın kızı, damadı ve iki oğluna ait bir türbeye Sadrazam İbrahim Edhem Paşa’ya ait bir türbe bulunmaktadır.
Külliye kapsamındaki hamamın kadın ve erkekler için ayrı bölümleri vardır. Üzerinde 13 m. çapında kubbeler mevcuttur.
Mihrimah Sultan Camii , Edirnekapı çeşme, hamama bitişiktir. Yangında tahrip olunca Cağalazade İbrahim Bey tarafından yenilenmiştir.
Külliyedeki altmış üç dükkandan bir kısmı, meydan genişletilmesi sırasında yıkılmıştır.
Mihrimah Sultan Camii isminde, Üsküdar İskelesi’nin karşısında bir cami daha vardır.